سندرم روده تحریک‌پذیر (Irritable Bowel Syndrome – IBS) یکی از شایع‌ترین اختلالات عملکردی دستگاه گوارش است که بر اساس آمارهای جهانی، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از جمعیت بالغین را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری یک اختلال عملکردی است، به این معنا که علی‌رغم وجود علائم ناراحت‌کننده، هیچ آسیب ساختاری در روده‌ها مشاهده نمی‌شود.
در این مقاله، به بررسی علل، علائم، تشخیص، روش‌های پیشگیری و درمان این بیماری می‌پردازیم و در انتها راهکاری برای مدیریت مؤثر IBS معرفی خواهیم کرد.
سندرم روده تحریک‌پذیر چیست؟
IBS یک اختلال مزمن و عودکننده در عملکرد روده است که باعث درد شکمی، نفخ، تغییر در الگوی اجابت مزاج (اسهال، یبوست یا هر دو به صورت متناوب) می‌شود. این بیماری بر کیفیت زندگی افراد تأثیر قابل توجهی دارد و در برخی موارد می‌تواند با اضطراب و افسردگی نیز همراه باشد.
– علائم IBS معمولاً شامل موارد زیر است:
درد شکمی که بعد از دفع مدفوع کاهش می‌یابد نفخ و احساس پری شکم تغییرات در حرکات روده (اسهال، یبوست یا ترکیبی از هر دو) دفع ناقص و احساس تخلیه ناکامل وجود موکوس در مدفوع
– انواع IBS بر اساس نوع حرکات روده‌ای:
IBS-C: غالب بر یبوست (Constipation Predominant IBS) IBS-D: غالب بر اسهال (Diarrhea Predominant IBS) IBS-M: ترکیبی از اسهال و یبوست (Mixed IBS) IBS-U: نامشخص (Unclassified IBS)
علت دقیق IBS هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما تحقیقات نشان می‌دهد که چندین عامل در بروز و تشدید آن نقش دارند:
۱. اختلال در محور مغز-روده (Brain-Gut Axis Dysfunction) ارتباط نادرست بین سیستم عصبی مرکزی (CNS) و دستگاه گوارش، منجر به افزایش حساسیت احشایی (Visceral Hypersensitivity) می‌شود که باعث احساس درد شدیدتر نسبت به حرکات طبیعی روده می‌شود.
۲. تغییرات در میکروبیوم روده (Gut Microbiota Dysbiosis) کاهش تنوع باکتری‌های مفید روده و افزایش باکتری‌های مضر باعث افزایش نفخ، التهاب خفیف و اختلالات گوارشی می‌شود.
۳. افزایش حساسیت روده و حرکات غیرطبیعی آن برخی افراد مبتلا به IBS دچار تشنج‌های غیرطبیعی در دیواره روده هستند که منجر به اسهال یا یبوست مزمن می‌شود.
۴. استرس و اضطراب مزمن تنش‌های عصبی و استرس‌های روزمره باعث افزایش ترشح نوروترانسمیترهای عصبی می‌شود که عملکرد عضلات روده را تحت تأثیر قرار داده و علائم IBS را تشدید می‌کند.
۵. التهاب خفیف در روده برخی از بیماران دارای التهاب مزمن و خفیف در لایه مخاطی روده هستند که منجر به اختلال در عملکرد روده می‌شود.
۶. رژیم غذایی نامناسب مصرف غذاهای سرشار از کربوهیدرات‌های تخمیرپذیر (FODMAPs) مانند لبنیات، گلوتن، حبوبات، پیاز، سیر و نوشیدنی‌های گازدار می‌تواند علائم را تشدید کند.
روش‌های تشخیص سندروم روده تحریک پذیر IBS
✅ بررسی شرح حال بیمار و علائم بالینی
✅ معیارهای تشخیصی روم III و IV (Rome IV Criteria)
✅ آزمایش خون و تست‌های التهابی برای رد سایر بیماری‌های گوارشی
✅ آزمایش مدفوع و کولونوسکوپی در موارد مشکوک به بیماری‌های التهابی روده (IBD)
پیشگیری و درمان IBS
۱. درمان دارویی
ضداسپاسم‌ها (مانند هیوسین) برای کاهش درد شکمی داروهای پروبیوتیک برای بهبود میکروبیوم روده ملین‌های اسموتیک برای IBS-C داروهای ضداسهال مانند لوپرامید برای IBS-D داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای با دوز پایین برای کاهش حساسیت عصبی روده
۲. اصلاح تغذیه
رژیم کم FODMAPs (کاهش مصرف غذاهای تخمیرپذیر)
افزایش فیبرهای محلول (مانند تخم شربتی، سبزیجات پخته)
پرهیز از مصرف غذاهای پرچرب، الکل و کافئین
۳. کاهش استرس و اصلاح سبک زندگی
یوگا، مدیتیشن و تکنیک‌های تنفس عمیق
فعالیت بدنی منظم برای تنظیم حرکات روده
خواب کافی و منظم
بهترین روش درمان IBS در کلینیک فوق تخصصی سبز تهران
اگر از علائم سندرم روده تحریک‌پذیر رنج می‌برید و درمان‌های رایج برای شما مؤثر نبوده است، کلینیک فوق تخصصی سبز تهران با بهره‌گیری از 
جدیدترین روش‌های درمانی، تجهیزات پیشرفته و تیمی از متخصصین مجرب، راهکاری مؤثر برای کنترل و درمان این بیماری ارائه می‌دهد.
خدمات ما شامل: مشاوره تخصصی گوارش و تغذیه درمان‌های نوین میکروبیوتا و پروبیوتیک استفاده از متدهای غیرتهاجمی برای کاهش درد و التهاب روده برنامه‌های ویژه مدیریت استرس و بهبود عملکرد دستگاه گوارش
برای دریافت نوبت مشاوره، همین حالا از طریق لینک زیر با ما تماس بگیرید.
در برندینگ پزشکی نوتریکا